Tiếp chúng tôi tại ngôi chùa chính, ông Trần Văn Chiến – người trông coi chùa cho biết: chùa Nhỡn Long được tọa lạc trên một gò đất cao cạnh sông Đào (một nhánh của sông Châu Giang). Ngôi chùa này có tên gọi đầy đủ là Nhãn Long cổ tự. Chùa có truyền thuyết ly kỳ và thờ duy nhất một tượng Phật, nhân dân lấy tên là tượng Phật Quan Âm tọa sơn. Do kinh tế còn khó khăn, nên mọi người trong làng lấy lá mía làm mái lợp và tre làm vách lập bàn thờ. Hàng ngày nhân dân, từ già trẻ, trai gái ai đi làm đồng về qua đều qua thắp hương. Mỗi khi đi làm ăn xa hoặc ra khỏi làng, mọi người đều vào thắp hương may mắn. Đặc biệt vào các ngày lễ Tết, con dân cháu làng đều dâng lễ để cầu sức khỏe, mùa màng tốt tươi, làm ăn thuận lợi và quốc thái dân an.
Với đặc thù là mảnh đất trung du miền núi đá Đọi Sơn, nên nhân dân địa phương đã cất công lên núi chọn những khối đá to, đẹp và chắc chắn mang về đục đẽo thành các cột to nhỏ khác nhau. Sau đó tiến hành xây cất chùa Nhỡn Long mới. Toàn bộ 24 cột chính, cột phụ tạo lên khung của ngôi chùa Nhỡn Long đều làm bằng cột đá. Trên các cột được đục in hình rồng nhả ngọc, các câu đối được khắc chữ nổi thủ công bằng tay. Hiện tại ngôi chùa còn lưu giữ được đôi lục bình bằng đá cổ, 3 tấm bia bằng đá cổ, toà Cửu long, pho tượng Quan Âm tọa sơn; tòa Cửu Long đồ sộ; quả chuông năm Hoàng triều Trị Nguyên (1840) và bức cuốn thư.
Tuy nhiên, hiện trạng xuống cấp của ngôi chùa cổ Nhỡn Long đang là vấn đề cấp bách đặt ra hiện nay. Nếu như các cơ quan, ngành chức năng từ xã Tiên Hiệp, thành phố Phủ Lý và tỉnh Hà Nam không có hướng trùng tu, tôn tạo và tu bổ kịp thời thì nguy cơ ngôi chùa cổ bằng đá Nhỡn Long bị xoá sổ là điều có thể xảy ra. Quan trọng hơn là nhân dân và các phật tử gần xa sẽ không còn nơi thờ tự, nơi sinh hoạt tín ngưỡng văn hoá và du khách không còn được chiêm bái vẻ đẹp cổ kính của ngôi chùa đá.
Đức Tuỳ
