Chúng sanh có hai loại: chúng sanh trong và chúng sanh ngoài.
Khi mới tu tâm hành giả còn loạn tưởng điên đảo thì nên độ chúng sanh nơi tâm (chúng sanh trong), khi chúng sanh trong độ hết rồi thì phát nguyện độ chúng sanh ngoài.
Không phải độ chúng sanh trong xong rồi an trụ mãi trong yên lặng là xong việc.
Vậy, người phát tâm tu Bồ-đề, lúc nào cũng nhớ chúng sanh trong nhiều hơn phải độ cho xong.
Khi độ hết chúng sanh trong thì lăn xả vào thế tục để độ chúng sanh ở ngoài.
Cả hai chúng sanh đều phải độ.
Nhưng chúng sanh trong cần phải độ trước, vì nếu người tu còn tham sân si, mà dạy người đời đừng tham sân si thì họ không nghe không làm theo, không độ họ được.
Vì vậy phải độ chúng sanh trong trước.
Độ chúng sanh trong là tu khiến vọng tưởng tham sân si…nơi mình hết sanh, đó là tự giác, rồi giảng dạy hướng dẫn cho người đời tu xa lìa tham sân si…là giác tha.
Người tu nào cũng phải thực hành hai điều này, nếu không tự giác trước mà nói giác tha là nói suông nói rỗng.
Vì chưa giác ngộ làm sao hướng dẫn người giác ngộ được?
Cũng như người dốt mà nói tôi dạy học, dạy học mà anh dốt thì dạy ai?
Đó chỉ là lời nói suông nói rỗng không thật.
