>>Những ngôi chùa Việt độc đáo
Chùa Đồng Ngọ (còn gọi là chùa Động Ngọ, chùa Cập Nhất) nằm trên vùng đất thôn Cập Nhất, xã Tiền Tiến, huyện Thanh Hà. Đây là một trong những ngôi chùa cổ nhất của Hải Dương.
Về đến xã Tiền Tiến, nếu hỏi từ trẻ chăn trâu đến cụ già tóc bạc thì ai cũng biết chùa Đồng Ngọ Tự, nhưng thường gọi theo tên dân gian là Cửu Phẩm.
Ngôi chùa này được Khuông Việt Thiền sư xây dựng năm 971 theo chiếu lệnh của vua Đinh Tiên Hoàng, nghĩa là có tuổi đời lâu hơn cả Thăng Long – Hà Nội hay chùa Một Cột.
Bảo tồn văn hóa, khơi gợi lại những giá trị văn hóa tốt đẹp của cha ông ta ngày xưa là việc rất nên làm, kể cả đối với những nhà tu hành. Cũng từ ý nghĩ ấy, nhà sư đã bắt đầu cuộc trường chinh lùng tìm đá cổ. Câu chuyện bắt đầu cách đây đã 25 năm.
Khoảng hơn 25 năm trước, nhiều nhân duyên đã đưa sư Thích Thanh Thắng đến với nhiều vùng quê đồng bằng sông Hồng, nhìn thấy rất nhiều vật dụng bằng đá như: cối, chậu, cầu, con tuốt lúa, trụ cối, chân đá táng… Sau hàng trăm năm gắn bó với người nông dân, giờ đây những vật dụng bằng đá bị lãng quên, vứt bỏ. Thầy đã xin mang về để sử dụng.
Bộ sưu tập đá của thầy Thích Thanh Thắng rất phong phú, được xem là có một không hai ở Việt Nam, gồm: trụ, cột, tháp, trục, bia, phiến, cầu, chó đá, gạch lát đường bằng đá…
Những chiếc cối đá bỏ không được Thầy xin về xếp thành bản đồ Việt Nam, nhiều người khi về lễ chùa rất thích thú với những nông cụ thân thuộc từ lâu đã không còn thấy nữa.
Một vài hiện vật như cối gạo, cối xay bột, bồ đựng lúa… còn khá nguyên vẹn được sư thầy trưng bày tại gian cổ vật nhà nông.
Đặc biệt, trong bộ sưu tập đá cổ của chùa Động Ngọ, có chiếc cầu đá được mang về đây cũng có niên đại 340 năm. Những chiếc cột đá đỡ lấy nhịp cầu được chạm khắc tinh xảo, đẹp mắt, phối hợp với hồ sen nhỏ tạo nên một khung cảnh nên thơ.
Nói về cây cầu đá cổ này, thầy Thắng cho biết, cách đây ít năm về huyện Tam Điệp (Ninh Bình), thấy chiếc cầu đá cổ rất đẹp nằm dưới bờ ruộng. Tổng trọng lượng cầu cả chục tấn, các trụ nằm sâu dưới bùn nên không dễ đưa lên bờ. Sau khi xin chính quyền địa phương và nhân dân, nhà sư đã đưa chiếc cầu đá về nguyên vẹn và tạo lại cảnh quan cho cầu đá.
Mỗi một hiện vật đá đang hiện hữu ở Đồng Ngọ Tự đều có giá trị, ý nghĩa về mặt văn hóa – lịch sử nhất định. Bộ sưu tập đồ đá như một nơi lưu dấu thời gian, phác họa lại cả một thời kỳ dài trong đời sống lao động, sinh hoạt của bà con vùng đồng bằng Bắc bộ cả ngàn năm qua.
Hiện nay chùa sở hữu hơn 2000 đồ vật bằng đá, trong đó có 600 chiếc cối đá với đủ các kích cỡ to nhỏ khác nhau tạo nên một bộ sưu tầm đồ sộ về cối đá duy nhất ở Việt Nam.
Những hiện vật nông nghiệp quý được lưu giữ cùng không gian chùa vô cùng thanh bình sẽ làm cho bất cứ ai ghé thăm Chùa Động Ngọ đều muốn dừng chân tĩnh tại.
