Diện tích Hà Nam là 862km2, theo số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê, rộng thứ 62 trong số 63 tỉnh, thành của Việt Nam.
Các tỉnh giáp ranh với Hà Nam:
- Phía Bắc: Giáp thủ đô Hà Nội.
- Phía Nam: Giáp tỉnh Ninh Bình.
- Phía Đông: Giáp tỉnh Hưng Yên và Thái Bình.
- Phía Tây: Giáp tỉnh Hòa Bình.
Các đơn vị hành chính của tỉnh Hà Nam:
Tỉnh Hà Nam thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, hiện được chia thành 6 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm:
1. Thành phố Phủ Lý
- Loại hình: Thành phố trực thuộc tỉnh (trung tâm hành chính).
- Đặc điểm: Là đô thị loại II, trung tâm kinh tế, văn hóa, và chính trị của Hà Nam.
2. Thị xã Duy Tiên
- Loại hình: Thị xã.
- Đặc điểm: Khu vực phát triển mạnh về công nghiệp và đô thị hóa, với nhiều khu công nghiệp lớn.
3. Các huyện
- Huyện Bình Lục: Nông nghiệp là ngành kinh tế chủ đạo, đặc biệt trồng lúa và các cây hoa màu.
- Huyện Kim Bảng: Nổi tiếng với các điểm du lịch sinh thái như chùa Tam Chúc, rừng Kim Bảng, và hang động tự nhiên.
- Huyện Lý Nhân: Phát triển nông nghiệp và làng nghề truyền thống, nổi bật với làng trống Đọi Tam.
- Huyện Thanh Liêm: Kết hợp phát triển công nghiệp, nông nghiệp và du lịch sinh thái.
Đặc điểm địa hình trên diện tích Hà Nam:
1. Địa hình đồng bằng thấp
- Chiếm phần lớn diện tích, đặc biệt ở các huyện như Bình Lục, Lý Nhân và một phần Thanh Liêm.
- Địa hình thấp dần từ Tây Bắc xuống Đông Nam, với độ cao trung bình từ 1-2m so với mực nước biển.
- Đồng bằng Hà Nam được hình thành từ phù sa của sông Hồng và sông Đáy, đất đai màu mỡ, thích hợp cho trồng lúa và cây màu.
2. Địa hình bán sơn địa
- Phân bố chủ yếu ở phía Tây và Tây Bắc của tỉnh, bao gồm các huyện Kim Bảng, Thanh Liêm, và một phần thành phố Phủ Lý.
- Độ cao trung bình từ 15-50m, gồm các đồi thấp và núi đá vôi.
- Khu vực này có cảnh quan đẹp, thích hợp cho phát triển du lịch sinh thái và khai thác tài nguyên khoáng sản, đặc biệt là đá vôi.
3. Sông ngòi và vùng trũng
Hà Nam nằm trong hệ thống sông Hồng, với mạng lưới sông ngòi dày đặc, bao gồm:
- Sông Hồng chảy qua phía Đông Bắc.
- Sông Đáy, sông Châu Giang, và nhiều kênh rạch nhỏ.
- Vùng trũng ngập nước tập trung ở Bình Lục và Lý Nhân, nơi phát triển nông nghiệp thủy lợi và nuôi trồng thủy sản.
4. Núi và rừng
- Các dãy núi đá vôi tập trung ở huyện Kim Bảng và Thanh Liêm, với các địa danh nổi tiếng như:
- Núi Cấm và núi Ngọc.
- Quần thể chùa Tam Chúc, được bao quanh bởi các núi đá vôi và hồ nước lớn.
- Diện tích rừng chủ yếu là rừng phòng hộ, tập trung ở các vùng núi thấp.
5. Tài nguyên địa hình
- Địa hình đồng bằng thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là lúa nước.
- Khu vực núi đá vôi là nguồn tài nguyên quý giá, phục vụ cho công nghiệp khai thác và sản xuất vật liệu xây dựng.
- Các vùng bán sơn địa có tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.