>>Chùa Việt
Đường Lê Lợi, phường 1, thành phố Trà Vinh vắt ngang Chùa Lưỡng Xuyên (chùa Phật học), trải trong lòng đô thị đầy cây sao, một nét khác biệt khó lẫn. Đất Trà Vinh nhiều cây, sao cổ thụ vây quanh Ao Bà Om và tỏa trong lòng thành phố tỉnh lỵ, cổ tự Nam Tông Khmer cạnh Lưỡng Xuyên tự cũng mênh mang sao thắng vút cao.
Tôi không rõ con số năm sinh sống của cổ thụ kia dù mấy ngày ở chùa lại qua bóng râm mát ấy. Một cảm tính: hàng trăm năm? Bằng phép tính khoa học, các chuyên gia dễ dàng tính được tuổi cây với sai số ít và có lẽ nén có vài dòng thông tin bằng biển nhỏ trên thân bồ đề? Có biển xanh, con số 2351 dễ nghĩ đánh theo thứ tự cây xanh đô thị? “Tài sản” ấy vô giá, như biểu tượng ngôi chùa đang đặt văn phòng Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Trà Vinh, một chiếc nôi tu học của vùng với danh dự “chùa Phật học” gắn liền với sự nghiệp nhiều bậc tôn túc.
Trong khuôn viên Lưỡng Xuyên tự có bồ đề được các quan chức trồng kỷ niệm khi viếng chùa, gốc Bồ đề có biển ghi “Ông Nguyễn Thiện Nhân” đã to to có dáng, cây bồ đề bé hơn có biển ” Ông Cao Tấn Khổng”… Cây được chăm sóc tốt.
Rời Lưỡng Xuyên tự, đau đáu mong chuyện nhỏ mà không bé: xác tín thông tin chi tiết về các cội cổ thụ, tài sản sinh học – văn hóa – lịch sử vô giá của Giáo hội ở các cơ sở Phật giáo để thuyết minh cho khách hành hương và giáo dục trực quan cho con trẻ hữu duyên, công sức không lớn nhưng hiệu quả lại cao.
Cổ thụ ở cổ tự Pôthi Somrôn hay một loạt chùa khác cũng không được chú thích. Cổ thụ ở chùa không thuần là cây xanh, nó mang ý nghĩa sâu sắc hơn. Biển nhỏ chi tiết chính xác về giống loài cây, bằng tiếng Việt và tiếng Anh cùng tên khoa học, thời gian sống, đặc điểm sinh vật học cô đọng và khái quát các dấu mốc của cây…Vài chục hay mấy trăm ký tự chân xác hiển lộ giá trị ẩn tàng của cây thay cho sự đánh số quản lý phàm tình, là việc khả thi.
Chút suy nghĩ khi viếng Lưỡng Xuyên tự và chiếm ngắm cội bồ đề sừng sững đẹp trước cổng chùa, nhìn ra đường Lê Lợi…
