Chùa Cảnh Long Đồng Khánh thường gọi là chùa Dạm (hoặc chùa Tấm Cám) tọa lạc trên sườn núi Dạm (Đại Lãm) thuộc xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Theo sử sách, chùa được khởi dựng từ năm 1086 thời vua Lý Nhân Tông. Chùa được xây dựng trong suốt 8 năm với quy mô to lớn.
Nguyên bản chùa Dạm có tới 99 gian và là nơi Nguyên Phi Ỷ Lan về tu hành vào lúc cuối đời. Ngày nay, chùa xây dựng nhỏ trên nền cũ, trước chùa có một tấm bia đặt trên lưng rùa.
Chùa Dạm ngày nay chỉ còn là một ngôi chùa nhỏ nằm trên nền thứ 2 của
Đại tự xưa
Nét nổi bật của chùa Dạm là cột đá ở cấp thứ hai thường được gọi là cột biểu chùa Dạm. Cột biểu gồm hai khối đá chồng lên nhau cao trên 5m (phần ngọn nay đã gãy). Phần dưới là khối hình hộp, tiết diện gần vuông (cạnh 1,4m x 1,6m). Phần trên là khối hình trụ có tiết diện tròn (đường kính 1,3m) được chạm nổi đôi rồng lớn quấn quanh cột, đầu rồng ngẩng cao, miệng ngậm ngọc, chầu vào hình mặt trời tỏa sáng. Đầu rồng có mào, bờm, tóc bay bốc lên cao như ngọn lửa. Thân rồng to, mập uốn khúc quanh cột. Hai chân phía trước của rồng có móng sắc, nhọn, giơ cao nâng viên ngọc dưới cằm.
Ảnh Võ Văn Tường
Theo đánh giá của các nhà nghiên cứu, cột đá tròn và khối chân đế vuông biểu hiện cho trời và đất nhưng xét tổng thể, cột đá chùa Dạm chính là biểu tượng của sinh thực khí Linga – Yoni (nét đặc trưng trong tín ngưỡng phồn thực của người Việt xa xưa).
Chùa Dạm thuộc xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Chùa sở hữu kỷ lục: Ngôi chùa có cột biểu lớn nhất.
Chú thích: Tư liệu được cung cấp bởi Kỷ lục Việt Nam
