Quyền tác giả là quyền của chính những tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Theo đó, có thể hiểu bảo hộ quyền tác giả chính là việc xác lập quyền tác giả của tác phẩm do họ tạo ra hoặc sở hữu. Vậy bản vẽ thiết kế kiến trúc được bảo hộ quyền tác giả không?
1. Bản vẽ thiết kế kiến trúc được bảo hộ quyền tác giả không?
Tại khoản 2 Điều 4 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ có giải thích rõ rằng Quyền tác giả là quyền của chính những tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu. Theo đó, có thể hiểu bảo hộ quyền tác giả chính là việc xác lập quyền tác giả của tác phẩm do họ tạo ra hoặc sở hữu. Khoản 1 Điều 14 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ quy định về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Điều này quy định những tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm có những tác phẩm sau:
- Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc là ký tự khác;
- Các bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;
- Các tác phẩm báo chí;
- Các tác phẩm âm nhạc;
- Các tác phẩm sân khấu;
- Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây được gọi chung là tác phẩm điện ảnh);
- Các tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng;
- Các tác phẩm nhiếp ảnh;
- Các tác phẩm kiến trúc;
- Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ có liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;
- Các tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;
- Các chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.
Theo quy định trên, tác phẩm kiến trúc là một trong các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Thêm nữa, tại khoản 10 Điều 6 Nghị định 17/2023/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả có quy định tác phẩm kiến trúc được bảo hộ quyền tác giả là tác phẩm thuộc loại hình kiến trúc, bao gồm có:
- Bản vẽ thiết kế kiến trúc về công trình hoặc là tổ hợp các công trình, nội thất, phong cảnh;
- Các công trình kiến trúc.
Qua các quy định vừa nêu có thể khẳng định được rằng bản vẽ thiết kế kiến trúc hoàn toàn được bảo hộ quyền tác giả theo đúng quy định của pháp luật.
2. Các quyền tác giả của người tạo ra bản vẽ thiết kế kiến trúc được bảo hộ:
Điều 18 Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH 2022 hợp nhất Luật Sở hữu trí tuệ quy định về quyền tác giả, Điều này quy định rõ Quyền tác giả đối với tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả bao gồm có quyền nhân thân và quyền tài sản. Theo đó, Quyền tác giả đối với tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc bao gồm có quyền nhân thân và quyền tài sản. Các quyền tác giả của người tạo ra bản vẽ thiết kế kiến trúc được bảo hộ gồm:
- Quyền nhân thân, gồm có các quyền sau:
+ Quyền đặt tên cho tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc. Ở quyền này, tác giả của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc có quyền chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm cho tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao quyền tài sản;
+ Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
+ Công bố tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm;
+ Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc không cho người khác xuyên tạc; không cho người khác sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ một hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
- Quyền tài sản, gồm có các quyền sau:
+ Quyền làm các tác phẩm phái sinh;
+ Biểu diễn tác phẩm trước công chúng trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các bản ghi âm, ghi hình hoặc bất kỳ một phương tiện kỹ thuật nào ở tại địa điểm mà công chúng có thể tiếp cận được nhưng công chúng không thể tự do lựa chọn thời gian và từng phần tác phẩm;
+ Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc là một phần tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào;
+ Phân phối, nhập khẩu để phân phối đến công chúng thông qua bán hoặc là những hình thức chuyển giao quyền sở hữu khác đối với bản gốc, bản sao tác phẩm dưới dạng hữu hình;
+ Phát sóng, truyền đạt đến công chúng tác phẩm bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc là bất kỳ một phương tiện kỹ thuật nào khác, bao gồm có cả việc cung cấp tác phẩm đến công chúng theo cách mà công chúng có thể tiếp cận được ở tại địa điểm và thời gian do họ lựa chọn;
+ Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính, trừ trường hợp chính chương trình máy tính đó không phải là đối tượng chính của việc cho thuê.
Lưu ý rằng:
- Các quyền tài sản đối với người tạo ra bản vẽ thiết kế kiến trúc do tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép những tổ chức, cá nhân khác thực hiện theo quy định của pháp luật.
- Chủ sở hữu quyền tác giả của người tạo ra bản vẽ thiết kế kiến trúc không có quyền ngăn cấm tổ chức, cá nhân khác thực hiện các hành vi sau đây:
+ Tổ chức, cá nhân khác thực hiện sao chép tác phẩm chỉ để thực hiện các quyền khác theo quy định của pháp luật;
+ Tổ chức, cá nhân khác thực hiện sao chép tạm thời theo một quy trình công nghệ, trong quá trình hoạt động của các thiết bị để truyền phát trong ở một mạng lưới giữa các bên thứ ba thông qua trung gian hoặc sử dụng hợp pháp của tác phẩm, không có mục đích kinh tế độc lập và bản sao bị tự động xóa bỏ, không có khả năng phục hồi lại;
+ Phân phối lần tiếp theo, nhập khẩu để phân phối đối với bản gốc, bản sao của tác phẩm đã được chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện hoặc cho phép thực hiện việc phân phối.
3. Quy định về quyền tác giả đối với tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc:
Căn cứ Điều 11 Nghị định 17/2023/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả thì quyền tác giả đối với tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc được quy định như sau:
- Tác giả đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc được hưởng các quyền nhân thân và quyền tài sản đã nêu ở mục trên.
- Tác giả không đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc được hưởng các quyền nhân thân sau:
+ Quyền đặt tên cho tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc. Ở quyền này, tác giả của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc có quyền chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm cho tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao quyền tài sản;
+ Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
+ Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc không cho người khác xuyên tạc; không cho người khác sửa đổi, cắt xén tác phẩm dưới bất kỳ một hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.
- Chủ sở hữu quyền tác giả của tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc được hưởng các quyền sau:
+ Quyền nhân thân: Công bố tác phẩm là bản vẽ thiết kế kiến trúc hoặc là cho phép người khác công bố tác phẩm.
+ Các quyền tài sản đã nêu ở mục trên (ví dụ, quyền sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc là một phần tác phẩm bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào,..)
- Tác giả và tổ chức, cá nhân đầu tư tài chính và cơ sở vật chất – kỹ thuật để sáng tạo tác phẩm kiến trúc là bản vẽ thiết kế kiến trúc sẽ có thể thỏa thuận về việc sửa chữa tác phẩm kiến trúc.
- Bản quyền là gì? Quyền tác giả có khác với bản quyền không?
- Quy định về bảo hộ quyền tác giả đối với tác phẩm kiến trúc
- So sánh giữa quyền tác giả và quyền sở hữu công nghiệp