Về lại Nghĩa Sơn
Trăng tà chếch bóng rụng thềm Tây
Thả bộ về thăm lại cảnh này
Nhớ thuở khai hoang gầy thảo xá
Thương hồi vở núi dựng am mây
Sương pha mấy độ ngời danh Tổ
Tuyết nhuộm bao phen rạng hạnh Thầy
Mõ sớm chuông chiều vang cõi tịnh
Nghĩa Sơn đọng mãi cõi lòng đây
(Thích Thiện Thông)
Từ thành phố Nha Trang đi theo đường Lê Hồng Phong qua khỏi cầu Binh Tân rẽ về phía tay phải là đến Phước Đồng. Theo con đường Phước Đồng đi về hướng Trường Lái xe Hồng Bàng Nha Trang, đến cây số 14 Nha Trang – Phước Đồng đi thêm vài trăm mét nữa là đến chùa Nghĩa Sơn.
Chùa Nghĩa Sơn tọa lạc tại Trảng É, thôn Phước Sơn, xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Nhằm tạo điều kiện cho cư dân vùng đất mới, vùng núi Phước Đồng, mảnh đất anh hùng của thành phố Nha Trang có nơi sớm tối đi về tụng kinh, niệm Phật, khuyên người bỏ giữ làm lành, tu nhân, hướng thiện, HT.Thích Trí Tâm, Thành viên HĐCM, Trưởng Ban Nghi lễ T.Ư GHPGVN, Chứng minh BTS GHPGVN tỉnh Khánh Hòa, Trưởng Tông phong Tổ đình Nghĩa Phương, Viện chủ Tổ đình Nghĩa Phương khai sơn kiến lập năm 1993 (Quý Dậu).
Sở dĩ an danh Nghĩa Sơn là chọn Nghĩa gốc Tông phong Nghĩa Phương ghép với Sơn (Phước Sơn) vùng núi Phước Đồng mà thành. Còn một nguyên nhân sâu xa mà ít ai biết được, đó là ngày xưa khi còn hành đạo với Hòa thượng Bổn sư Thích Bích Lâm, thầy Trí Tâm đã có dịp về thăm chùa Nghĩa Sơn, huyện Chương Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi, trong một thời gian ngắn. Do vì thời cuộc biến chuyển, ngôi chùa Nghĩa Sơn xưa kia nay không còn nữa, tri niệm công ơn thầy Tổ nên đã phục dựng lại ngôi chùa Nghĩa Sơn tại Phước Đồng ngày nay.
Xã Phước Đồng cách trung tâm thành phố khoảng 7km về hướng Đông Nam, cách khu du lịch Bãi Dài khoảng 20km. Địa hình của xã Phước Đồng chủ yếu là một thung lũng tương đối bằng phẳng được bao quanh bởi các khối núi cao như núi Cù Hin ở phía Nam, núi Hòn Rớ ở phía Đông, núi Đồng Bò ở phía Tây, phía Bắc bị ngăn cách với trung tâm thành phố bằng sông Cửa Bé.
Trong quá khứ, đây là căn cứ địa cách mạng Phước Đồng, dân cư thưa thớt, người dân sống chủ yếu là lặn biển, đánh cá, làm rẩy, đốt than và trồng trọt…
Ngày nay, Phước Đồng trở thành một xã phát triển vì có con đường du lịch rất đẹp và hiện đại nối liền thành phố Nha Trang và sân bay quốc tế Cam Ranh chạy qua. Khu du lịch Diamond Bay và sân golf chiếm một diện tích rất lớn của xã. Nhiều khu đô thị được xây dựng ở Phước Đồng như Hòn Rớ 1, Hòn Rớ 2, Sea Park… để đáp ứng nhu cầu tái định cư của một bộ phận dân cư bị di dời vì các dự án phát triển tại trung tâm thành phố. Do đó dân số xã Phước Đồng tăng lên nhanh chóng, năm 2010 dân số xã là 20.000 người gấp 4 lần dân số năm 2000.
Lúc đầu chùa Nghĩa Sơn chỉ là một tịnh thất đơn sơ, một ngôi nhà cấp bốn để thờ Phật, thờ Tổ và thờ chư vị công đức tiên linh, có chỗ để thập phương thiện tín chiêm bái.
Sau hơn hai mươi năm kiến tạo, ngôi Tam bảo Nghĩa Sơn ngày một trang nghiêm. Vừa qua, TT.Thích Thiện Huệ, Ủy viên BTS GHPGVN tỉnh Khánh Hòa, Giám tự Tổ đình Nghĩa Phương; TT.Thích Thiện Phước, Ủy viên Thường trực BTS, Chánh Thư ký BTS GHPGVN tỉnh Khánh Hòa được sự hứa khả của HT.Thích Trí Tâm đã cùng huynh đệ Tông phong Tổ đình Nghĩa Phương trùng hưng xây dựng chùa Nghĩa Sơn. Sau 3 năm xây dựng 2014 – 2017, chùa Nghĩa Sơn hôm nay phạm vũ huy hoàng, trang nghiêm rộng rãi, đủ chỗ để tăng chúng tu học, phật tử sớm tối đi về tụng kinh niệm Phật, học tập giáo lý Phật Đà.
Nói về quang cảnh chùa Nghĩa Sơn, phía trước chùa là một hồ sen, theo cây cầu đi ra giữa hồ sen là tượng đài Quán Thế Âm Bồ tát lộ thiên, tay cầm nhành dương liễu, tay cầm tinh bình như đang dõi mắt hướng về dân làng nguyện cứu khổ, cứu nạn đem lại bình an cho người dân Phước Sơn, Phước Đồng…Chung quanh chùa là vườn cây ăn quả, mùa nào thức ấy, bốn mùa hoa lá xanh tươi. Đặc biệt vào mùa hạ, khi hoa sen nở rộ, nhụy hương ngào ngạt bay tỏa khắp vùng.
Đúng là:
“Mái chùa che chở hồn dân tộc
Nếp sống muôn đời của Tổ tông”
Về thăm Nghĩa Sơn, phật tử có thể đi dạo khắp vườn, dạo rừng bạch đàn ngút ngàn khoảng chừng mười ngàn cây, đã có những cây bạch đàn vào mùa thu hoạch. Đây là thành quả lao động chăm chỉ, cần cù, mồ hôi, công sức của quý thầy, quý chú tăng chúng đang tu học tại Tổ đình Nghĩa Phương.
Ở đây, còn có vườn rau sạch, nơi này trước đây, Hòa thượng TaSatSu, Viện trưởng Học viện Phật giáo Nhật Bản đã nhiều lần viếng thăm và mang theo cả hạt giống củ cải Nhật, hạt giống một số loài hoa, Ngài cùng các đệ tử người Nhật và HT.Thích Trí Tâm đích thân ươm giống, vun trồng…
Điểm nhấn khi đến vãn cảnh Nghĩa Sơn là vườn hoa anh đào xanh tốt, phật tử thập phương muốn chứng kiến cảnh hoa anh đào Việt Nam nở rộ tại Nghĩa Sơn, Phước Đồng, mời hãy đến vào dịp Tết đến, Xuân về: “Mùa Xuân sang có hoa anh đào…” như ghi dấu kỷ niệm 5 năm (1967 – 1972), HT.Thích Trí Tâm du học tại Nhật Bản.
Mùa Vu Lan báo hiếu PL.2561 về thăm lại Nghĩa Sơn, thật ấn tượng, trời Nha Trang ảnh hưởng cơn bão số 6 đang mưa bổng tạnh hẳn “Sau cơn mưa trời lại sáng”, Nghĩa Sơn ngôi chùa trẻ của Tông phong Nghĩa Phương, ngôi chùa do HT.Thích Trí Tâm khai sơn, với một tương lai phía trước đầy hứa hẹn.
Vùng đất “Trảng É” Phước Đồng ngày nay đã dần dần thay da đổi thịt, Nghĩa Sơn không chỉ là nơi tăng chúng tu học, phật tử đi về tụng kinh niệm Phật, mà còn nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của vùng đất mới Phước Sơn, Phước Đồng, Tp.Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa.
Ấn tượng khi về thăm Phước Đồng đây là Bồ đề địa – là một trong những xã có nhiều chùa nhất của tỉnh Khánh Hòa, với 3 chùa, 2 Tịnh xá và 11 Tịnh thất: chùa Nghĩa Sơn (Phước Sơn), chùa Lâm Tỳ Ni (Hòn Rớ), chùa Linh Sơn (Phước Điền), tịnh xá Ngọc Ấn (Phước Sơn), tịnh xá Phước Đồng (Phước Hạ), tịnh thất Cam Lộ (Phước Điền), tịnh thất Lai Quả (Trảng É), tịnh thất Linh Sơn Phước Huệ (Phước Lộc), tịnh thất Như Như (Phước Thượng)), tịnh thất Phật Quang (Phước Thượng), tịnh thất Phước Diên (Hòn Rớ), tịnh thất Phước Sơn (Trảng É), tịnh thất Phước Tường (Phước Điền), tịnh thất Quang Minh (Hòn Rớ), tịnh thất Quy Tông (Phước Thượng), tịnh thất Thiên Sơn (Hòn Rớ) v.v…
Thật là:
Nhất trần bất nhiễm Bồ đề địa
Vạn thiện đồng quy Bát nhã môn
Tạm dịch :
Một hạt bụi chẳng đến được đất Bồ đề
Muôn điều thiện đều trở về cửa Bát Nhã
Thượng tọa Thích Thiện Thông, trụ trì chùa Sắc tứ Minh Thiện (Diên Khánh, Khánh Hòa) vãn cảnh Nghĩa Sơn cảm tác:
Nghĩa Sơn phạm vũ cảnh huy hoàng
Mộ cổ thần chung hoán thế gian
Xuyên tỉnh hưng công quần hổ phục
Bạt phong kiến tạo chúng long hàng
TRÍ lưu HUỆ nhật tông môn thạnh
TÂM hiện MINH đăng pháp giới khoan
Dich dịp tương thừa quang Tổ ấn
Kỷ niên đạo mạch phức hương đàn!
Thật đúng là:
NGHĨA sĩ truyền thừa đạo nghiệp sinh chính TRÍ
PHƯƠNG danh báo đáp tứ ân ngộ chân TÂM
Nghĩa là:
Trò Nghĩa được kế truyền đạo nghiệp phát sinh chính Trí
Danh thơm mong đền đáp bốn ơn giác ngộ chân Tâm
Đó cũng chính là:
HUỆ TRÍ khải chơn nguyên tiếp độ quần sinh chỉ vọng trừ mê khai TRÍ HUỆ
MINH TÂM truyền diệu ấn tề tư vạn loại ly trần hiệp giác hiển TÂM MINH.
Mùa Vu Lan báo hiếu PL.2561
Trí Bửu