Bao nhiêu tuổi thì được tham gia học nghề, tập nghề?

Học nghề, tập nghề là một trong những sự lựa chọn phù hợp với năng lực của nhiều người, vừa linh hoạt, vừa ít tốn kém, tiết kiệm về thời gian và công sức, lại có khả năng tạo ra thu nhập ổn định. Vậy theo quy định của pháp luật thì bao nhiêu tuổi được tham gia học nghề, tập nghề?

1. Bao nhiêu tuổi thì được tham gia học nghề, tập nghề?

Căn cứ theo quy định tại Điều 61 của Bộ luật Lao động năm 2019 có quy định về học nghề, tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động. Theo đó:

• Học nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tiến hành thủ tục tuyển dụng người lao động vào để đào tạo nghề nghiệp tại nơi làm việc. Thời gian học nghề của người lao động sẽ được tiến hành theo chương trình đào tạo của từng trình độ khác nhau phù hợp với quy định của pháp luật về giáo dục nghề nghiệp;

• Tập nghề để làm việc cho người sử dụng lao động là việc người sử dụng lao động tiến hành thủ tục tuyển dụng người lao động vào để hướng dẫn thực hành công việc cho người đó, tập nghề theo vị trí việc làm cho người lao động tại nơi làm việc, thời gian tập nghề hiện nay không được kéo dài quá 03 tháng;

• Người sử dụng lao động tiến hành thủ tục tuyển dụng người lao động vào học nghề/tập nghề để làm việc cho công ty, doanh nghiệp thì không cần phải đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp, không được thu học phí của người lao động, đồng thời cần phải ký hợp đồng đào tạo theo quy định của pháp luật về giáo dục nghề nghiệp;

• Người học nghề, tập nghề cần phải đáp ứng điều kiện về độ tuổi, phải đủ 14 tuổi trở lên phải đáp ứng điều kiện về sức khỏe phù hợp với yêu cầu học nghề và tập nghề. Người học nghề, người tập nghề thuộc Danh mục nghề nghiệp, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc các công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm Bộ bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và xã hội ban hành phải từ đủ 18 tuổi trở lên, ngoại trừ lĩnh vực thể dục thể thao và lĩnh vực nghệ thuật;

• Trong thời gian tập nghề, học nghề, nếu người tập nghề và người học nghề trực tiếp tham gia vào quá trình lao động thì sẽ được người sử dụng lao động chi trả lương theo mức lương do các bên tự thỏa thuận;

• Hết thời gian tập nghề, hết thời gian học nghề, các bên bắt buộc phải ký hợp đồng lao động khi đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về lao động.

Theo đó, độ tuổi được tham gia học nghề, tập nghề được quy định như sau:

• Người tập nghề phải đáp ứng độ tuổi từ đủ 14 tuổi trở lên, có đầy đủ điều kiện sức khỏe phù hợp với yêu cầu học nghề và tập nghề;

• Đối với người tập nghề thuộc Danh mục nghề nghiệp, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc các công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và xã hội ban hành thì phải đáp ứng độ tuổi từ đủ 18 tuổi trở lên, ngoại trừ lĩnh vực thể dục thể thao và lĩnh vực văn hóa nghệ thuật.

2. Tuyển người học nghề, tập nghề dưới độ tuổi quy định bị phạt thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 14 của Nghị định 12/2022/NĐ-CP, có quy định về mức xử phạt đối với hành vi vi phạm quy định về chế độ đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ kĩ năng nghề nghiệp. Theo đó, phạt tiền đối với người sử dụng lao động khi thực hiện một trong những hành vi vi phạm quy định của pháp luật như sau:

• Người sử dụng lao động có hành vi không đào tạo cho người lao động trước khi điều chuyển người lao động sang làm công việc khác;

• Hợp đồng đào tạo nghề không có các nội dung theo quy định tại Điều 62 của Bộ luật lao động năm 2019;

• Người sử dụng lao động thu học phí của người học nghề, người tập nghề;

• Không kí kết hợp đồng đào tạo với người học nghề, người tập nghề để làm việc cho mình trong trường hợp người sử dụng lao động không phải thực hiện thủ tục đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp theo quy định tại Điều 61 của Bộ luật lao động năm 2019;

• Người sử dụng lao động không trả lương cho người học nghề, người tập nghề trong thời gian họ học nghề, tập nghề (có trực tiếp tham gia lao động);

• Không ký kết hợp đồng lao động đối với người học nghề, người tập nghề khi hết thời gian học nghề, tập nghề và đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định của Bộ luật lao động năm 2019.

Với mức phạt như sau:

• Từ 500.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với vi phạm có số lượng từ 01 người đến 10 người lao động;

• Từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với vi phạm có số lượng từ 11 người đến 50 người lao động;

• Từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với vi phạm có số lượng từ 51 người đến 100 người lao động;

• Từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với vi phạm có số lượng từ 101 người đến 300 người lao động;

• Từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với vi phạm có số lượng từ 301 người lao động trở lên.

Đồng thời, phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động khi thực hiện một trong những hành vi vi phạm quy định của pháp luật như sau:

• Có hành vi lợi dụng danh nghĩa dạy nghề, lợi dụng danh nghĩa tập nghề để trục lợi cá nhân, bóc lột sức lao động trái quy định pháp luật, dụ dỗ hoặc ép buộc người học nghề/người tập nghề tham gia vào hoạt động lao động trái pháp luật;

• Tuyển dụng người lao động trong độ tuổi dưới 14 tuổi vào học nghề, tập nghề, ngoại trừ những ngành nghề và công việc được pháp luật cho phép;

• Tuyển dụng người vào tập nghề để làm việc với thời gian tập nghề vượt quá 03 tháng.

Lưu ý, mức phạt nêu trên chỉ áp dụng đối với cá nhân vi phạm, trong trường hợp tổ chức vi phạm sẽ được xác định bằng hai lần mức phạt tiền đối với cá nhân trong cùng một hành vi vi phạm (khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động). Theo đó, người có hành vi tuyển dụng người dưới độ tuổi cho phép vào tập nghề, học nghề sẽ bị phạt hành chính từ 50.000.000 đồng đến 75.000.000 đồng đối với cá nhân, từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với tổ chức.

3. Tham gia học nghề, tập nghề có được hưởng lương không?

Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 61 của Bộ luật Lao động năm 2019 có quy định:

• Trong thời gian học nghề, trong thời gian tập nghề, nếu người học nghề hoặc người tập nghề trực tiếp tham gia lao động thì sẽ được người sử dụng lao động trả lương, mức lương sẽ do các bên tự thỏa thuận;

• Hết thời gian học nghề, hết thời gian tập nghề, các bên bắt buộc phải ký kết hợp đồng lao động khi đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định của Bộ luật lao động năm 2019.

Như vậy, trong thời gian tập nghề/học nghề, nếu người tập nghề và người học nghề có trực tiếp tham gia lao động thì vẫn sẽ được người sử dụng lao động trả lương với mức lương do các bên thỏa thuận với nhau.

Như vậy, với hình thức học nghề, người lao động sẽ được người sử dụng lao động đào tạo về kiến thức làm việc, trong đó có cả kiến thức chuyên môn và kiến thức kỹ năng thực hành thông qua các cơ sở đào tạo từ trình độ cao đẳng, trình độ sơ cấp, trình độ trung cấp. Có nhiều hình thức kết hợp đào tạo giữa nhà trường và các doanh nghiệp tuyển dụng/trường đào tạo để tiến hành đào tạo người học nghề sao cho phù hợp với vị trí công việc.

Ngược lại, đối với tập nghề, người sử dụng lao động, cơ sở đào tạo hầu hết sẽ chỉ tập trung hướng dẫn người lao động ở độ tuổi học nghề thực hành các công việc trên thực tế, không chú trọng dạy lý thuyết (khác với học nghề), ký hợp đồng đào tạo theo quy định của pháp luật về giáo dục nghề nghiệp, trong quá trình học nghề sẽ được miễn 100% học phí.

• Hợp đồng học nghề là gì? Quy định pháp luật về hợp đồng học nghề?
• Học trung cấp, học nghề có phải đi nghĩa vụ quân sự không?
• Học nghề là gì? Hợp đồng học nghề là gì? Đặc điểm và ý nghĩa?